Çağatay Cebe
Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu her altı bir IŞİD ve el Kaide’nin mevcut durumuna dair düzenli olarak raporlar yayınlıyor. BM üyesi ülkelerin, kuruluş ile yaptıkları bilgi paylaşıma dayanan bu raporlarda ayrıca BM kendi izleme birimlerinin de yaptıkları çalışmalara nihai olarak en sonda yer veriyor.
13 Şubat 2023 tarihinde yayınlanan güncel raporun içeriği ise IŞİD ve el Kaide’nin çeşitli kollarıyla Afrika’daki faaliyetleri, IŞİD’in Afganistan’da faaliyet gösteren Horasan kolu ve el Kaide lideri Eymen ez Zevahiri’nin bir silahlı İHA saldırısıyla öldürülmesinin ardından Seyfü’l Adl’ın İran’dan örgütü yönetme meselesi.
“Özet” kısmının ardından “Tehdide Genel Bakış ve Evrimi” başlığı altında her iki örgütün stratejilerine, taktiklerine ve önemli bazı faaliyetlerine dair genel bir çerçeve çiziliyor; el Kaide ve IŞİD’in çatışma bölgeleri ile komşu bölgelerindeki faaliyetlerine, bu iki örgütün yürüttükleri propagandaların verimli olduğuna vurgu yapılıyor. IŞİD Horasan’ın Afganistan’da oluşturduğu tehdidin Taliban’ı güvenlik ve istikrarı koruma sözünü zora soktuğuna değiniliyor. BM üyesi ülkelerin IŞİD ve el Kaide arasına bir çizgi çektiklerini, IŞİD’in “hilafet” iddiasıyla toprakları kontrol etme odağına karşın el Kaide’nin ideolojik gündeme odaklanması sebebiyle de bu örgütün uzun vadede daha büyük bir tehdit olduğunun altı çiziliyor.
Batı Afrika’nın Sahil bölgesindeki çatışma bölgelerinin genişlemesinden endişe duyuluyorken, el Kaide ve IŞİD’in bünyelerine savaşçı kazandırmak için yerel ihtilaflardan yararlandıkları belirtiliyor.
30 Kasım’da IŞİD’in ölümünü duyurduğu liderleri Ebu Hasan el Haşimi el Kureyşi’nin (bazı devletler Seyf Bağdad ve Abdül Rahman el Iraki olduğunu öne sürüyor) kimliğinin hala doğrulanmadığı, duyurulan yeni liderin Ebu Hüseyin el Hüseyni el Kureyşi’nin de gerçekte kim olduğunun daha belirlenmediği aktarılıyor.
IŞİD’in Irak ve Suriye’de bulunan çekirdek kadrosunun sahip olduğu deneyimin örgüt liderlerinin öldürülmesinin normalleşmesini savuşturmakta başarılı olduğuna dikkat çekiliyor.
Eymen Muhammed Rabi ez Zevahiri’nin 31 Temmuz’da Hakkani Ağı’na ait bir evde bulunurken yapılan kinetik bir saldırıda öldürülmesinin hala ne el Kaide ne de Taliban tarafından kabul edildiğini, bunun da iki örgütün iş birliğini ve el Kaide tehdidine dair soru işaretlerinin oluştuğuna işaret ediliyor. BM üyesi birçok ülkenin Kasım ve Aralık aylarında bildirdikleri raporlara göre Seyfü’l Adl çoktan el Kaide’nin başına geçerek örgütü yönetmeye başladı. El Kaide’nin ne eski liderin ölümü ne de yeni liderin varlığını açıklamaması bir yana Seyfü’l Adl’ın İran’da bulunmasının teolojik ve operasyonel bazı zorlu sorulara sebep olduğu belirtiliyor.
Verilen genel bilgilerden sonra “Bölgesel Gelişmeler” başlığı altında “Orta ve Güney Afrika” bölgesiyle rapor örgütlerin buradaki faaliyetleri hakkında bilgi verilmeye başlıyor;
Mozambik’in Cabo Delgado vilayetinde yürütülen operasyonlar sayesinde 2,500 kişilik Ehli Sünne ve’l Cemaat (IŞİD) grubunun sayısı 280’e düştü. Tanzanyalı Ebu Yasir Hasan’ın grubunun liderlik, emir komuta zinciri ve üslerinde ciddi kayıplar yaşadığı ama geriye kalan kişilerin hala daha tehlike arz eden deneyimli savaşçılar olduğu BM’ye bağlı bölge ülkeleri tarafından aktarılıyor. IŞİDçiler aynı zamanda yüksek değere sahip grafit ve yakut madencilik sektörü ile Mozambik’in en büyük güneş enerji tesisine saldırılar gerçekleştirdi. Bu saldırılar ciddi ekonomik zarar vermekle birlikte yüzbinlerce insanın da yerlerinden göç etmesine sebep oldu.
Mozambik’in kuzeyinde aktif olan IŞİD, olabildiğince güneye inerek Nampula vilayetinde de saldırılar gerçekleştirdi. Bu kapsamda sadece ülkenin kuzeyindeki 946,508 insan göç etmek zorunda kaldı ve yarısından fazlasını da çocuklar teşkil ediyor.
Ehli Sünne ve’l Cemaat her ne kadar IŞİD’e biatlı olsa da BM üyesi bölge ülkeleri, örgütün merkezinin komuta ve kontrol olarak emirler verildiğine dair kanıt olmadığına hatta bu grup haricinde “Mozambik Vilayeti” adlı yeni bir oluşumun kurulduğunu belirtiyorlar. Ehli Sünne ve’l Cemaat’e Tanzanya, Kongo, Somali, Kenya ve Uganda’dan yabancı savaşçılar da katılıyor.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nin doğusunda ise Uganda ve Kongo müşterek askeri birliklerinin IŞİD’e biatlı Müttefik Demokratik Güçleri (MDG) ile olan mücadelesi sürüyor. Müşterek askeri birlikler, Kongo’nun kuzeyde Uganda’ya komşu vilayeti İturi’de bulunan MDG güçlerini sınırdan uzaklaştırıp, ülke içi olan batıya doğru çekilmesini sağladı. Bu bölgede MDG parçalanarak, zayıf düşürülmeye çalışılıyor. Ama çatışma bölgesinin genişlemesine vesile oldu. Ayrıca, Kongo’nun güneyinde Uganda’ya komşu vilayet Kivu Nord’da MDG saldırılar gerçekleştiriyor. BM üyesi ülkelerin aktardıklarına göre MDG bu bölgedeki bir hapishaneye 10 Ağustos 2022’de saldırı düzenleyerek 800 kişiyi serbest bırakmış; 112’si tekrar yakalanmış, 120’si ise örgüte katılmayı reddetti. Kivu Nord Vilayeti’nde faaliyet gösteren MDG’nin Meddie Nkalubo ve Ebu Akassi’den telefonla talimatlar aldığı belirtiliyor. MDG bünyesinde 1500–2000 civarında savaşçı olduğu düşünülüyor. MDG’nin etki ettiği alan 2,820 km’den 8,200 km’ye çıktı. BM üyesi ülkeler ayrıca MDG ile IŞİD’in merkezi arasında komuta ve kontrol noktasında herhangi bir bağlantının olmadığını belirtiliyorlar.
Doğu Afrika;
Somali’de ise hükümet, eş Şebab’a karşı güçlü bir askeri operasyon başlattı. Örgütün lider ve savaşçı kadroları hava saldırılarının hedefi olurken, önemli saldırılar gerçekleştirmeye de devam ediyorlar. Geçtiğimiz altı ay içerisinde eş Şebab, sivil ve güvenlik güçleri dahil 500’den fazla kişiyi öldürdü. BM üyesi ülkeler eş Şebab’ın hem ülke içi hem de dışına doğru genişlemelere devam ettiğini, Etiyopya’ya birçok defa geçtiklerini belirtiyor.
BM üyesi ülkeler eş Şebab’ın bünyesinde 7000 ila 12000 arasında savaşçı olduğunu düşünüyor. Örgüt ayrıca vergilendirme üzerinden yıllık 100 milyon $ 150 milyon $lık gelir elde etti. Ve bu gelirin en az %25’ini askeri harcamalar için kullandı.
IŞİD’in Somali’deki varlığı ise Puntland bölgesinde bulunuyor. BM üyesi ülkeler örgütün burada herhangi bir toprak kontrolünde bulunmadığını, eş Şebab varlığı sebebiyle de saldırılar gerçekleştirmede zayıf kaldığını belirtiyorlar. IŞİD’in bu ülkede 200 ila 250 arasında savaşçısı olduğunu düşünülüyor ama burada el Karar ofisi bulunuyor. Bu ofis ise bölge lideri Abdül Kadir Mümin tarafından yönetiliyor. Mümin, Ekim 2015’te eş Şebab’ın içerisindeki bir liderdi.
BM üyesi ülkeler el Karar ofisinin mali bir geçiş noktası olduğunu düşünüyor. Somali’deki ofis her ay IŞİD’in Afganistan’daki kolu Horasan’a aylık 25 bin $lık kripto para tranferi yapıyor. Ofisin ise Somali’deki aylık kazancı denizcilik endistrüsi ve yasadışı vergilendirmeyle 100 bin $.
Batı Afrika;
Batı Afrika’daki Sahil bölgesinden Batılı güçlerin çekilmesinin ardından örgütlerin etkinliklerini genişletmeleri için bir fırsat olduğu not olarak düşülüyor.
Mağrib el Kaidesi’nin Sahil’de faaliyet gösteren kolu Nusret’ül İslam ve’l-Müslimin Cemaati (NİMC) yaşanan bu güç boşluğundan istifade ederek kendisini merkezi otorite olarak konumlandırıyor. BM üyesi bir ülke, öldürülen eski lider Abdülmalik Drukdel’in geçmişten gelen rekabetlerden, örneğin Tuaragler ve Fulaniler, yararlanarak örgütün toplum içerisinde nasıl etki oluşturduğunu yazdığını öne sürüyor. BM üyesi birçok ülkeye göre yerel milis ve devlet dışı aktörlerin Mali ve Burkina Faso’daki faaliyetleri toplumlararası gerilimi artırdı ve NİMC ile Sahra Çölü IŞİD’ine katılımları kolaylaştırdı.
Orta ve güney Mali’de faaliyet gösteren NİMC bağlantılı Amadu Kufa liderliğindeki Ketibe Macina, Fulani topluluğu içerisinde etkin olmaya çalışıyordu. BM üyesi birçok ülkenin aktardığına göre grubun savaşçıları Moritanya sınırı ve kuzeybatı Bamako’ya giderek iletişim yollarını kontrol altına aldı ve vergi toplamaya başladı. Ketibe Macina’nın himayesi altında Fulani ve Dogon topluluklarının örgüte katılım maddesini de kabul ederek vardıkları anlaşmayla Mopti ve Segou bölgelerinde sivillere yönelik şiddette azalma meydana geldi. Ketibe Macina ayrıca Burkina Faso sınırına doğru Sikasso bölgesinde de eylemler gerçekleştiriyor.
NİMC ve ilişkili gruplar şehirleri izole ederek, kırsal alandakilerin yönetime müzakereleri zorlaması için baskı yapıyor. Lakin, Sahra Çölü IŞİD’ini hedef alan NİMC için büyük yerleşim yerlerini ele geçirmek büyük bir maliyeti de beraberinde getiriyor. BM üyesi birçok ülke, Burkina Faso’nın kuzey ve doğusundaki çatışmalarda ciddi bir artış yaşandığına dikkat çekiyor. NİMC ve Ensarü’l İslam, ülkenin doğusunda Togo ve Benin’e giden yolları kontrol almaya çalışıtlar.
Sahra Çölü IŞİD’inin (SÇI) liderliğindeki yıpranma ve iç mücadeleler yüzünden örgüt 2021 yılında durağanlaştı lakin 2022 yılında Abba el Sahravi’nin liderliğe gelmesiyle etkinliğine kaldığı yerden devam etti. SÇI’nın Mali’deki etkinlik alanı Gao ve Nijer Nehri’nin batısı ile Burkina Faso’nun kuzey tarafına doğru olan bir bölgeyi kapsıyor. Örgüte katılımlar noktasında da SÇI’nın Fulani topluluğunun, Daoussak topluluğu ile yaşadıklarını fırsat bilerek bu toplumdan kişileri bünyesine katıyor ve BM üyesi bir ülke ise örgütün kapasitesinin genişlemesine dikkat çekiyor.
BM üyesi birçok ülkeye göre Mağrib el Kaidesi’nin Sahil’de faaliyet gösteren kolu Nusret’ül İslam ve’l-Müslimin Cemaati’nin (NİMC) bir sonraki adresi Gana olacak.
Kuzey Afrika;
IŞİD’in Libya’daki faaliyetlerinden sorumlu kişi Abdusselam Darkullah. Ülkenin güneyinde faaliyet gösteriyorlar. Darhullah, örgütü 30 ila 40 kişilik altı hücreye bölmüş durumda. Gana, Kenya, Nijer, Nijerya ve Sudanlı savaşçıları da kullanıyor. IŞİD’in Libya ekibine yönelik güneyde saldırılar devam ediyor. Önemli saha komutanlarını kaybetmiş vaziyetteler. Bununla birlikte Fezzan, Sebha, Avbari, Murzuk, Ummü’l Aranib, Katrun, Ğadve ve Fukaha’a Eile Akakus ve Cebel el Esved bölgelerinde faaliyet gösteriyorlar. IŞİD güney bölgesindeki kötü ekonomik ve yerel siyasi krizleri kendi lehine kullanarak varlığını sürdürüyor. Yerel aşiretlerden kimselerle işbirliği yaparak kaçakçılık ve yasadışı ticarette bulunuyor. Batı Libya’daki küçük işletmelere el koyarak kendi sempatizanlarınca işlettiriyor, insan kaçırıyor, yasadışı ticaretten vergi topluyor ve güney Libya’da silahlı kaçakçılığı yaparak ekonomik olarak kendisini kalkındırıyor. BM üyesi bir ülke, 2016 yılında kurulan Sahra Ordusu’nun IŞİD ile bağlantılı olduğunu, Abdülaziz Mahvaz el Cemal öncülüğünde “hilafet” kurmayı amaçladıklarını belirtiyor. Uyuyan hücrelerle birlikte 1400 civarında savaşçısı olduğu tahmin ediliyor. Var olan bu örgüt sebebiyle IŞİD’in Libya’d tahmin edilenden daha güçlü olduğu düşünülüyor.
El Kaide’nin Libya’daki en önemli noktası ise Avbari. Burası aynı zamanda başta Sahil’deki Nusret’ül İslam ve’l-Müslimin Cemaati (NİMC) olmak üzere, kendisine biatlı diğer örgütlerin dayanak noktası. El Kaide savaşçılarını buraya Nijer’den taşıyor. Güvenlik Dairesi Emiri Faknan Tarği onlardan sorumlu ve Ebu Talha et Tarği künyeli Hasan Avşi ile Muhammed Sidi Ömer’in konukevlerinde kalıyorlar. El Kaide’nin Libya’daki stratejisi de yerel aşiretlerle evlenerek oraya yerleşme ve meşruiyet sağlama. Avbari ve Ğat şehirlerini lojistik merkezi olarak kullanarak Mali’nin kuzeyi başta olmak üzere diğer Sahraaltı Sahil bölgesi ülkelerinde genişlemeye çalışıyorlar.
Mısır’ın terörle mücadelesi sonucunda IŞİD’e biatlı Ensar Beytü’l Makdis’in (EBM) varlığı bir hayli azaldı. Ancak örgüt hala daha aktif ve yerel topluluklar ile Mısır güvenlik güçlerini hedef alabiliyorlar. BM üyesi ülkeler 1000 civarında savaşçıları olduğunu düşünüyor. Sina’nın kuzeybatı ve kuzeydoğu bölgelerinden sadece kuzey bölgesine personel sıkıntısı nedeniyle odaklanmak zorunda kaldılar. BM üyesi bir ülke Sina Dağları’nın örgüt üyeleri için güneye kaçış için rota oluşturduğunu belirtiyor. EBM’nin küçülmesiyle birlikte Sina bölgesine çeşitli yatırımlar yapılabildi.
Fas’ta ciddi bir örgüt hareketliliği var. Birçok saldırı girişimi engellendi, patlayıcılar ele geçirildi. Buradaki hücreler internet üzerinden harekete geçiriyorlar, ülkedeki tehdit devam ederken Cezayir ve Tunus gibi ülkelerde süren terörle mücadele ile birlikte buradakilerin Sahil bölgesine geçmesiyle Kuzey Afrika’nın geri kalanında sakinlik hakim.
Irak ve Levant;
Suriye ve Irak’taki IŞİD liderliği kayıplardan dolayı zorluk yaşıyor. Örgüt, 30 Kasım tarihinde IŞİD’in lideri Ebu Hasan el Haşimi el Kureyşi’nin öldüğünü ve yerine Ebu Hüseyin el Hüseyni el Kureyşi’nin geçtiğini duyurdu. Ebu Hasan’ın ölümü ise 15–17 Ekim 2022 tarihlerinde Suriye’nin güneyindeki Dera’a’da yaşanan çatışmalar sebebiyle oldu. BM üyesi birkaç ülke Ebu Hasan’ın Abdürrahman el Iraki ve Seyf Bağdad takma adlarını kullandığını ama gerçek adının Nureddin Abdüllah Mutni olduğunu öne sürüyorlar. Gerçek kimliği kısıtlı bir çevre tarafından biliniyordu ve vekili bulunmuyordu. Yeni açıklanan liderin de kim olduğu bilinmiyor. BM üyesi bir ülke kendisinin Iraklı olduğunu ve önceki lider gibi aynı stratejiye devam edeceğini düşünüyor.
IŞİD ayrıca Suriye’nin kuzeyinde Amerika tarafından Temmuz ayında Mahir el Ağal ve onun yardımcısının da Ekim ayında Ebu Haşum el Umavi’nin de öldürülmesiyle bazı sorunlar yaşamaya devam ediyor. IŞİD’in başka liderleri ve yardımcılarının öldürülmesi veya Türkiye’deki gibi tutuklanması devam ediyor. BM üyesi bir ülke, Beşar Hattab Ğazal es Sümeyday’ın tutuklanmasının ardından Cuma Evvad İbrahim el Bedri’nin de tutuklu olduğunu ya da kısa süreli gözaltına alındığını düşünüyor ama her ikisinin de IŞİD lideri olduğundan bahsetmiyor. Her ne kadar IŞİD’in merkez komutanlığı/çekirdek ekibi liderlik konusunda sorunlar yaşasa da 5000 ila 7000 üyesinin olduğu, Suriye ve Irak’a yayıldıkları ve yarısının da savaşçı olduğu tahmin ediliyor.
IŞİD, Suriye’deki hücrelerini 15 ila 30 kişilere bölerek ülke boyunca dağıttı. Artan terörle mücadele faaliyetleri sebebiyle de liderlik kadrosu Der’a bölgesine geçti. Bu bölge üzerinden Deyrizor ve Hums odaklı gerilla taktikleri ve asimetrik savaşı devam ettirmeyi amaçlayarak diğer bölgeri de hedeflemeyi umdu. Ülkenin ortasında çöl bölgesi (Badiya) ise IŞİD’in eğitim ve yeniden toparlanma için stratejik konumunu korumaya devam etti.
BM, İdlib’te bulunan Heyet Tahrir Şam’ı (HTŞ) el Kaide’nin baskın bir kolu olarak görüyor. Ve örgütün 7000 ila 10,000 savaşçısı, bunların da 1000 civarındakilerin yabancılar olduğu tahmin ediliyor. HTŞ’nin İdlib’e odaklandığı ama varlığını genişletmek istediği, Ekim ayında da Afrin’e doğru ilerleyerek bunu gösterdiği aktarılıyor. HTŞ’nin sert yönetimine ilave olarak el Kaide bağı olmadığını söylemesine rağmen örgüt liderlerinin ez Zevahiri’yi övgülerine dikkat çekiyor. HTŞ’nin kamu hizmetlerinde tekel olması, ticaret yapması, vergi, haraç, online bağış ve bağış kampanyaları düzenleyerek gelir elde ettiği belirtiliyor. Watad Petrol ve diğer yan şirketleri üzerinden yakıt ve enerji ticari yaparak da aylık 1,5 milyon $ kazandığı tahmin ediliyor.
Orta Asyalıların oluşturduğu ve sayıları 800 civarında olan, HTŞ’ye biatlı Ketibe et Tevhid ve’l Cihad’ın IŞİD ve el Kaide yaptırım listesine alınmasıyla birlikte HTŞ bunu olumsuz bir etki olarak görerek Mart 2022’de oluşumun adını Live Ebu Ubeyde olarak değiştirdi.
Hurraseddin ise el Kaide’nin bir kolu. Ebu Hammam eş Şami, Faruk es Suri, Ebu Hammam el Askari künyeleriyle bilinen Semir Hicazi (Seyfü’l Adl’ın damadı olduğuna inanılıyor) tarafından yönetiliyor. Lazkiye’nin kuzeyi ve İdlib’in güneyinde düşük ölçekli bir varlığa sahip. BM üyesi bazı ülkeler 1500 ila 2000 arasında savaşçısı olduğunu tahmin ediyor. Diğerleri ise 300 ila 500 arasında aktif savaşçısı olduğunu düşünüyor. HTŞ’nin baskıları neticesinde Hurraseddin’in operasyonelliği engellendi ve varlığını İdlib’ten Türkiye sınırındaki kuzey bölgelere taşıdı. Mali açıdan da zorluklar. BM üyesi bir ülke Hurraseddin’in doğrudan Seyfü’l Adl’dan talimatlar aldığına inanıyor.
Irak her ne kadar bu sene 150 IŞİDçiyi öldürmüş olsa da örgüt operasyonelliğini koruyor. Irak-Suriye sınırının geçirgenliğini kullanan IŞİD, kırsal alanlarda eylemlerine devam ediyor ama saldırı sıklığında azalmalar meydana geldi. BM üyesi bazı ülkelere göre IŞİD’in Irak Emiri Ebu Hatice künyeli Abdullah Mekki Müsli er Rafi’nin önderliğinde örgüt bilerek görünürlüğünü azaltıyor. Böylece yeniden toparlanabilecek ve Irak silahlı güçlerinin saldırılarından korunabilecek ama manevra kabiliyeti kalmış olacak.
IŞİD’in Irak’taki iki amaçla kullandığı çeşitli bölgeler var; Anbar, Ninova ve Musul’u lojistik açısından ama Kerkük, Diyala, Selahaddin ve Kuzey Bağdat’ı ise operasyonel saha olarak kullanıyor. BM ise bu bölgelerde IŞİD’in operasyon yapabilmesi sebebiyle Peşmerge ile Irak güçlerinin işbirliğine vurguda bulunuyor.
Arabistan Yarımadası;
Yemen’de faaliyet gösteren Arap Yarımadası el Kaidesi’nin (AYEK) liderliğini yapan Halid Batarfi, terörle mücadele ve iç sürtüşmeler nedeniyle sorunlar yaşıyor. Ama örgüt uygun çevreyi kullanarak koalisyon ve yabancı güçlere karşı saldırılar düzenleyebildi. Yaşanan aksiliklere rağmen AYEK, yerel ve bölgesel bir tehdit oluşturmaya, yurt dışına yayılmaya yatkın bir halde. AYEK’in Yemen’deki ana faaliyet alanları Hadramut, Şabva, Ma’rib, Beyda’ ve Abyan vilayetleri. Bunun haricinde Mahra, Hadramut sahil, Aden ve Lahiç’te uyuyan hücreleri bulunuyor. Bazı aşiretlerle birleşmesiyle birlikte AYEK’in sayısını tahmin etmek zor olsa da 2500 ila 3000 arasında savaşçısı olduğu düşünülüyor. BM üyesi bir ülke Batarfi’nin yetersiz bir yönetici olduğunu belirtiyor. Liderlik kadrosunda İbrahim Muhammed el Benna (Güvenlik), İbrahim Ahmed el Kusi (Şer’i) ve Sa’ad bin Atıf el Evlaki (Operasyonlar) bulunuyor.
Ağustos ayından beri doğuya doğru olmak birlikte AYEK saldırılarını Şebva ve Abyan’ın güneyinde artırdı. BM üyesi ülkeler, AYEK’in medya çalışmalarının çok önemli bir radikalleşme aracı olduğunu söylüyorlar.
AYEK dışarıdan sızmaları önlemek amacıyla ademi merkeziyetçi bir anlayışla hücrelere bölünerek, bağımsız şekilde operasyonlar gerçekleştiriyor. İletişimi ise belirli kişiler sağlıyor. AYEK aynı zamanda eş Şebab ile de işbirliği yapıyor, silah ve Somali’den Yemen’e savaşçı geçişi sağlıyor, ya da tam tersi yaşanıyor.
AYEK’in gelir kaynağı ise fidye için insan kaçırma, banka ve döviz büroları soygunları, silah kaçakçlığı ile petrokimya ve sahte para üzerinden sağlanıyor. Saflarına yenileri dahil etmek içinse aşiret desteğini kullanıyor. Bazı savaşçılarının IŞİD’in yeni liderine biat ettikleri belirtiliyor. BM üyesi bir ülke IŞİD’in Yemen kolunun 250 civarında savaşçısı olduğunu, çoğunun da AYEK’ten geçen kimseler olduğunu ifade ediyor. Bunlar arasında şer’i isimlerden Nasır Muhammed Avad el Ğidani el Harbi ile medya ekibinden Abdülaziz eş Şedri olduğu öne sürülüyor. Somali’deki IŞİD ekibiyle de işbirliği içerisindeler.
Avrupa;
BM üyesi devletler AB’deki tehdidin bireysel olduğunu belirtiyorlar. IŞİD’in propagandası etkisini yitirirken, el Kaide yanlısı İngilizce yayın yapan ve Hurrasü’t Tevhid tarafından çıkarılan “Batı’daki Mücahitler” dergisi gençlere hitap ediyor ve yalnız kurtlar saldırıları için teşvik ediyor. Kendilerince aşırıcılaşan kişilerin hapisteki memurlara yaptıkları saldırıların altı çiziliyor. BM üyesi bir devlet ise terör suçlusu kişilerin hapisten salıverildikten sonra aşırıcı ideolojiyi yayma tehlikesine dikkat çekiyor.
BM üyesi ülkeler, evlerine dönen yabancı savaşçıların oluşturacağı potansiyel tehditte dikkat çekiyorlar. Yeni kişileri etkilemelerinden çekiniyorlar. Ekim ayında İspanya Emniyet Müdürlüğü, Melila’daki bir hücreye baskın gerçekleştirdi ve bu ekibin 50’den fazla çocuğu eğittiklerini tespit etti. 13 kişi Melila ve Granada’da tutuklandı. Fas’ta tutuklanan 2 kişi ise daha önce Mali’ye savaşçı göndermekten hapis yatmış kişilerdi. Hücrenin lideri ise Melila’daki Esselam Camii’nin imamı ve IŞİD propagandası üreterek online platformlarda yayın bir kimse.
BM üyesi birçok ülke ise Balkanların, Avrupa’ya yönelik bir rota olmasından endişeli. İspanya Emniyet Müdürlüğü’nün Ağustos ayında tutukladığı, Suriye’de el Kaide bünyesinde savaşmış iki Kuzey Afrikalının Türkiye, Bulgaristan, Sırbistan, Macaristan ve Avusturya rotası gibi sıradışı bir rotayı kullandıkları belirlendi. BM üyesi bir ülke ise Akdeniz üzerinden biyometrik kontrollerin yapıldığı bir güzergahtan ziyade Balkanlar üzerinden kara yolunu kullanarak yakalanmanın daha zor olduğunu belirtiyor.
BM üyeleri STKların suistimal edildiğini belirtiyorlar. Buna bir örnek ise el Beşir adlı Türkiye’ye kayıtlı ama Mısır menşeili ve Suriye’de varlığı olan, Doğu Ğutalı yetimlere için yardım yaptığını söyleyerek, İspanya merkezli bağışçılardan para toplayarak HTŞ’ye ileten Manaf Kuteyni liderliğindeki kar amacı gütmeyen bir organizasyon.
Orta Asya;
Afganistan’daki silahlı gruplar; IŞİD Horasan, el Kaide, Tehrik-i Taliban Pakistan, Türkistan İslam Partisi, Özbekistan İslami Hareketi, İslami Cihad Grubu, Ketibe İmam Buhari, Ketibe et Tevhid ve’l Cihad ve Ensarullah Cemaati ile birlikte diğerleri. Bunların varlığı, Taliban’ın güvenlik stratejisinin yokluğundan kaynaklanıyor.
IŞİD Horasan ise kendisini Taliban’ın ana rakibi olarak görüyor ve Afganistan ile tarihi Horasan coğrafyası odaklı bir strateji güdüyor. IŞİD Horasan’ın diplomatik misyonları hedef alması, Taliban ile diğer ülkelerin ilişkilerini bozma amacı taşıyor. 5 Eylül tarihinde Rus Büyükelçiliği’ne yapılan saldırı yabancı bir misyona yapılan ilk saldırıydı. Aralık ayında ise Pakistan Büyükelçiliği ve Çinlilerin kaldığı bir otele yapılan saldırı ile takip etti. Öte yandan Çin, Hindistan ve İran büyükelçiliklerine saldırmakla da tehdit etti. Yüksek seviyeli saldırılardan ziyade IŞİD Horasan günlük ama düşük düzeyli saldırılar gerçekleştiriyor. Bunu da Şiilere yaparak Taliban’ın gelişmekte olan güvenlik kurumlarına meydan okuyor.
BM’nin bölge üyeleri IŞİD Horasan’ın 1000 ila 3000 arasında savaşçısı olduğunu, 200 kadarının Orta Asyalı olduğunu tahmin ederken diğer üye ülkeler ise savaşçı sayısının 6000 kadar olduğunu düşünüyor. IŞİD Horasan’ın çekirdek hücrelerinin ise Kunar’ın doğusu, Nangerhar ve Nuristan vilayeterinde olduğunu düşünüyor. Kabil ve çevresinde de geniş bir hücre aktivitesi bulunuyor. Bedehşan’ın kuzeyi ve kuzeydoğusu, Faryab, Cüzcan, Kundur, Tahar ve Belh’te ise küçük gruplar tespit edildi. Belh ise IŞİD Horasan’ın öncü ekonomik gelir noktası. BM üyesi bir ülke ise IŞİD Horasan’ın uyuşturucu kaçakçılığı yaptığını belirtiyor.
IŞİD Horasan’ın dergisi “Horasan’ın Sesi” dergisi ise Peştuca, Farsça, Tacikçe, Özbekçe ve Rus dillerinde çıkıyor. Finlandiya’da işçi olarak çalıştıktan sonra Afganistan’a giden Raşidov isimli bir Özbek’in medya ekibine yaptığı katkılarla Taçikce ve Özbekçe dillerde de çalışmalar yayınlandı ve onun sayesinde etnik gruplardan kişilerin saflara dahil olması amaçlandı. IŞİD Horasan, Suriye merkezli Ebu Muhammed Kusoni’nin (Hocihonov) öğretilerini kullanıyor. Bu öğretilerle Özbek ve Taciklerin örgüte katılması hedefleniyor.
BM üyesi ülkeler geçen altı ay içerisinde el Kaide’nin gücünde hiçbir değişiklik olmadığını belirtiyor. El Kaide’nin yakın gelecekte de Afganistan’da kalması bekleniyor. BM üyesi bir ülke el Kaide bağlantılı Ketibe Ömer Faruk’un Kunar ve Nuristan’da tekrar aktif olabileceğini, bunun da 2010 yılında tutuklanan örgütün operasyonlarından sorumlu komutan olan Ebu İhlas el Masri’nin dönüşüyle mümkün olabileceğini belirtiyor.
BM raporunun devamı “Güneydoğu Asya” ile “Etki Değerlendirmesi” başlığı altında çıkarılan resmi kararlar, uygulanan ambargolar, yaptırımlardan bahsederek nihayetinde alınması gereken önlemler ve tavsiyelerle bitiriliyor.
