Kanunsuz Cellatlar: Kanadalı özel güvenlik şirketleri ve Afganistan

Afganistan’daki özel güvenlik firmaları kötü bir şekilde denetlenmektedir. Farklı bölgelerden gelen çok sayıda silahlı adam, yerlileri güvensiz hissettiriyor. Bunun bir nedeni, birçok Afgan’ın özel güvenlik şirketlerinin suça karıştığına inanmasıdır. Yerel halk, İsviçre Barış Vakfı araştırmacılarına özel güvenlik savaşçılarının “kovboy gibi” davrandığını söyledi. Kanadalı bir subay Ağustos 2008’de bir özel güvenlik çalışanı tarafından öldürüldükten sonra, Kanadalı binbaşı Corey Frederickson, özel güvenlik çalışanlarının temaslı tatbikatlarda gördükleri her şeye ateş açtıklarını ve yaşanılanın yine böyle bir şey olduğunu düşündüklerini söyledi.

Birçok eski Kanadalı asker, emekliliklerinden sonra ya da ordudan ayrılarak Afganistan’daki özel güvenlik şirketleri açtı veya onlar için çalıştı. Örneğin, “2000’lerin ortalarında Kanadalı askeri gaziler tarafından” kurulan Tundra Grubu, Afganistan’daki ileri operasyon üslerini koruyordu. Toronto şirketi Globe Risk Holdings’in Kabil ve Kandahar’da ofisleri vardı, Afganistan’da bir ofisi olan Vancouver’daki Canpro Global gibi onlar da eski Kanadalı askerleri işe aldı.

Afganistan ve Irak işgalleri, Montreal merkezli GardaWorld’ün dünyanın en büyük özel güvenlik şirketi konumuna gelmesine yardımcı oldu. Son haftalarda, Montreal şirketinin yüzlerce çalışanı Afganistan’dan tahliye edildi. Dünya çapında yüz binden fazla çalışanı olan Garda, Esprit de Corps’a düzenli olarak reklam veriyor ve derginin Kanada Kuvvetleri’nden olan dergi okurlarını “askeri becerilerini bir GardaWorld kariyerine dönüştürmeye” çağırıyor. Garda’nın üst kademeleri eski Kanadalı subaylardan oluşuyor. Garda’nın Afgan operasyonlarının başkanı Daniel Ménard, daha önce Afganistan’daki Kanada Kuvvetleri operasyonlarına komuta etmişti. Ménard, Afganistan’da bir astı ile cinsel ilişkiye girmek ve pervasızca silahını ateşlemekten askeri mahkemeye çıkarıldı. Ménard’ın Afganistan’daki Garda için çalışması ona tartışmalı bir figür olarak ün kazandırdı. 2014 yılında silah kaçakçılığı yaptığı iddiasıyla hapse atıldı. İki yıl önce, Afganistan’daki diğer iki Garda çalışanı düzinelerce ruhsatsız AK-47 tüfekle yakalandı ve üç ay hapis cezasına çarptırıldı.

Garda, Afganistan’da çok sayıda şiddet olayına karıştı. 2019’da Kabil’de patlayıcılarla dolu bir minibüsün yabancı uyrukluları taşıyan bir Garda aracına çarpması sonucu ölen bir düzine Afgan’dan üçü çocuktu. Aynı yıl, Taliban, Garda’nın ofislerinin bulunduğu komplekse otuz ölüye neden olan bir saldırı yaptı. Kathmandu Post, Garda’nın saldırıda öldürülen Nepalli bir çalışanın ailesine tazminatı yasadışı bir şekilde az ödediğini haberleştirdi.

Kanada’da özel güvenlik şirketlerinin uluslararası operasyonlarını kısıtlayan düzenlemelerin olmaması nedeniyle, davranışlarına neredeyse hiç itiraz edilmemektedir. Uluslararası hukuk uzmanları, Amerika Birleşik Devletleri ve Güney Afrika’dan farklı olarak, Kanada’nın, Kanada dışında faaliyet gösteren Kanada özel askeri güvenlik şirketleri tarafından sağlanan hizmetleri veya yabancılar için çalışan Kanada vatandaşlarının davranışlarını düzenlemek için tasarlanmış bir mevzuata sahip olmadığını belirtmişlerdir. Ottawa, Paralı Askerlerin İstihdamı, Kullanımı, Finansmanı ve Eğitimine Karşı Uluslararası Sözleşmeyi imzalamadı. Ayrıca, BM İnsan Hakları Konseyi’nin paralı asker kullanımına ilişkin çalışma grubuyla çok az ilişkisi var.

Yabancı askeri birliklerin çekilmesi ve Taliban’ın Kabil’i ele geçirmesi, Afganistan’daki büyük özel güvenlik şirketi endüstrisinin büyük bir kısmını yok etti. Afganların çoğu, ülkelerine egemen olan özel paralı askerlerin ve kiralık silahların sonunu görmekten büyük olasılıkla memnun. Ancak Kanada’da, ülkedeki özel güvenlik şirketi konuşlandırmasının olumsuz özellikleri medya tarafından büyük ölçüde bildirilmedi. CBC- diğer haber kuruluşlarının yanı sıra- Kanadalılara özel güvenlik güçlerinin Afganistan’da oynadığı rol hakkında bir tartışma borçlu.