Geçen hafta Bulgar makamları, patlama teorisi konusunda uzman olan Rus uyruklu 60 yaşındaki mekanik araştırmacısı Sergei Zonenko’yu casusluk suçlamasıyla tutukladı. Güvenlik kaynakları, zanlının her ikisi de Litvanya pasaportu taşıyan eşi ve oğlunu da 5 Ekim’de ülkeden kaçmaya çalışırken Yunanistan sınırında yakaladı. Bulgar makamları, ailenin Baltık Ülkeleri genelinde Rusya için casusluk yaptığına inanıyor. Bulgar istihbaratı, kaçmaya çalışan Zonenko ailesine ait araçta topçu sistemleri, ateşli silahlar ve mühimmat üretimi yapılan cephanelik fabrikasındaki evrakların, ürün plan ve örneklerinin çıkarılmış kopyalarını ele geçirdi.
Zonenko, sekiz yıldır Bulgaristan’da yaşıyordu. Bu sürede mühimmat biriminden sorumlu olarak cephanelikte çalıştı. Bulgar savcılığına göre, Rus askeri istihbaratı, tesisin deposuna sabotaj yapma yollarını araştırıyordu. 2020’de gerçekleşen bir patlamada Zonenko’nun çalıştığı fabrikadaki depo havaya uçtu. Nisan 2021’de Bulgar savcılar, daha önce Çek Cumhuriyeti’nde benzer bir tesisi havaya uçurmakla suçlanan Rus istihbarat memurlarından şüphelendiklerini söylediler. Ancak genişletilen soruşturma sonunda Zonenko’nun Rusya tarafından işe alındığını ve ailesini de casusluk ve sabotaj operasyonuna dahil olduğu anlaşıldı.
Savcılık tarafından Zonenko’nun Bulgaristan’da yerine getirmekte olduğu görevlerin Moskova’nın Doğu Avrupa’da askeri cephanelikler ve savunma fabrikaları da dahil olmak üzere kritik savunma altyapısına nüfuz etmek, ülkenin savaş yeteneklerinin seviyesi hakkında bilgi edinmek olduğu ifade edildi.
Batı Avrupa’da Rus istihbaratının bu tür kötü niyetli faaliyetlerine rastlanmıyor. Bu durum, Rus askeri casuslarının eski Varşova bloğu üye devletlerinin savunmasını baltalamaya çalıştıkları sonucuna dair görüşleri güçlendiriyor. Bu faaliyetlerin söz konusu ülkelere yönelik bir Rus yıldırım askerî harekâtının stratejik düzeydeki istihbarat faaliyetleri kapsamında olduğuna dair geçmiş senelerdeki verileri desteklediği de istihbarat makamlarınca belirtiliyor. Bu varsayımın bir başka dolaylı teyidi de Rusların NATO çerçevesinde bölge ülkelerinin askeri ve teknik iş birliğine ilişkin verileri hedef almasıdır.
Bulgaristan’daki Rus istihbarat faaliyetleri
Daha önce Sofya, aralarında askeri ataşenin de bulunduğu altı Rus diplomatı, 2017’den beri Bulgar topraklarında ortak tatbikatlara katılan ABD askeri personeli hakkında sayıları ve yerleri de dahil olmak üzere veri toplayan altı Rus diplomatı sınır dışı etmişti.
Eylül 2020’de Bulgaristan, 2016’dan beri ordu modernizasyonu ve teknik bakım için hükümet planları hakkında hassas verileri toplayan ve karargahlarına teslim eden iki Rus diplomatı (GRU askeri istihbarat ajanları) sınır dışı etti.
Ruslar, siyasi istihbarat yoluyla, Bulgaristan’ı istikrarsızlaştırmak için koşullar yaratma çabalarını sürdürüyor. Halka NATO karşıtı, AB karşıtı ve ABD karşıtı duyguları empoze ederken, aynı zamanda Rusya yanlısı siyasi güçleri Rusya’ya yaklaştırıyor. Rusya, Bulgar seçimlerine müdahale ederek ülkede istediği iktidarı koruma yolunu da sık sık deniyor. Bu konuda en son Ocak 2020’de Bulgar savcılar, iki Rus diplomatı ülke seçimleri hakkında istihbarat toplamakla suçladı.
Bulgaristan’da, Rus askeri ve siyasi istihbarat güçleri daha ziyade periyodik olarak koordineli görevler yürütüyor. Başarısız operasyonları üzerinden deşifre olan Rus girişimleri siyasal alanın yanı sıra medya alanında da dikkat çekiyor. 2014 yılında Kremlin adına propaganda platformu olarak kullanılmak için yerel bir TV kanalını satın alma girişimi deşifre olması ile Moskova’nın Bulgaristan’da milletvekilleri veya medya patronları aracılığı ile medyada kurmaya çalıştığı egemenliğe dikkat çekti. Rus oligark Konstantin Malofeev’in (GRU) ve Rusya Stratejik Araştırmalar Enstitüsü başkanı Leonid Reshetnikov’un (SVR) için Bulgar milletvekili Nikolai Malin 7TV kanalını satın almak istemiş ve konunun arkası başarılı bir yerel soruşturma ile ortaya çıkmıştı.
Ekim 2019’da Bulgar savcılığı, Bulgaristan’ın devlet sırlarını toplayan Rus büyükelçiliğinin ilk sekreterini (dış istihbarat ajanı) suçladı. Eylül 2018’den beri sahadaydı ve Bulgaristan, AB ve NATO ile ilgili gizli verilere erişimi olan üst düzey bir yetkili de dahil olmak üzere Bulgar vatandaşlarıyla düzenli gizli toplantılar yapıyordu.
2020’de iki Bulgar askeri istihbarat görevlisi, Rusya lehine istihbarat toplamak suçlamasıyla tutuklandı. Soruşturma, grubun daha fazla üyesi olduğunu öğrendi. Yerel savcılığa göre, Bulgar askeri istihbaratından eski bir üst düzey yetkilinin yönettiği oluşum, üst düzey yöneticiler de dahil olmak üzere bir humint ağı oluşturmakla ilgileniyordu. Ağı yöneticisi, Bulgar, AB ve NATO meseleleri hakkında hassas bilgilere erişimi olan kişileri işe aldı.
Bir savcılık yetkilisine göre, ifşa edilen istihbarat görevlisinin Rusya ve Bulgaristan çifte vatandaşlığına sahip olan eşi de casus grubunun bir parçasıydı. Sahadaki ajanlar ile Rusya’nın Bulgaristan Büyükelçiliği çalışanları arasında aracılık yapıyordu. Ekipte ayrıca Bulgaristan Savunma Bakanlığı’ndan bir çalışan da vardı.
Son vaka, Rus istihbarat teşkilatlarının, hedeflenen ülkelerde hükümet için çalışan vatandaşlarla evli Rus doğumlu göçmenleri aktif olarak istihdam ettiğini kanıtlıyor. Bu tür ilgili kişileri belirlemekle görevlendirilen, hükümet tarafından işletilen bir Rossotrudnichestvo (Yurt Dışında Yaşayan Vatandaşlar ve Uluslararası İnsani İş birliği İçin Federal Ajansı) olduğu uzun zamandır biliniyor.
Enerji, Rus casusları için ayrı bir ilgi alanıdır. Moskova, bariz sebeplerden dolayı, enerji krizlerini tetikleyecek şekilde operasyonlar yapmak için her AB üye devletinin enerji potansiyelini araştırıyor. Eylül-Ekim 2021’de Avrupa’da gaz fiyatlarını şişmesine neden olanın söz konusu alanda elde edilen istihbarat verileri sayesinde Moskova olduğu aşikâr. Bu da AB’nin dağılması için koşullar yaratmayı ve Avrupa yaptırım politikasını yıpratmayı amaçlamaktadır.
Eski ajanlar yeniden işe alındı
Bulgar makamlarına göre Rusya Sovyetler döneminde işe aldığı kayıtlı ve kayıt dışı ajan ağlarını ülke içinde yeni ağlar inşa etmek için yeniden aktif hale getirdi. Yetkililerin aktardığına göre Rusya ideolojik olarak halen Sovyetik eğilim gösteren yeni muhbirler, operatörler ve hükümet içi casuslar kazanmak için çok sayıda eski ajanı tekrar işe aldı.
Özellikle Sofya ve AB, NATO ilişki ağları ve verilerine ulaşmak için eski yöneticiler, gizli servis çalışanları ve etkili askerlerden devşirilen kimi isimlerin son yıllarda Moskova lehine Bulgaristan genelinde yeni kurulmuş ağlara rehberlik yaptığı, bu kişilerin çoğunun yeni Rus ajanları ve operatörleri için sosyal kontaklar kurduğu ifade edildi.
+ There are no comments
Add yours