Afganistan’da yıllardır süren savaşın sonlandırılması için barış görüşmeleri Katar’ın başkentinde sürüyor. ABD ile Taliban arasında gerçekleşen görüşmeler daha önceki görüşmelerden farklı olarak ilerleme sağlıyor. Katar’daki diplomatik süreçte en çok merak edilen müzakere şey ise Afganistan’da önce Rus işgaline ve ardından ABD öncülüğündeki NATO güçlerine karşı savaşan Taliban’ın müzakere heyeti.
ABD aracılığı ile Afgan hükümetiyle dolaylı görüşmelerde bulunan Taliban heyetinde yer alan birçok kişi daha önce Sovyetler Birliği ile mücadele eden üst düzey yetkililerden oluşuyor. Taliban temsilcilerinin çoğu grubun köklerinden yetişen ve Taliban’ın kontrol alanlarında yetki sahibi isimler olarak öne çıkıyor.
‘Revizyonlar profesyonellik ve temsiliyet için’
Müzakere heyeti zaman zaman Taliban yönetimi tarafından revizyondan geçiriliyor. En son Katar zirvesinde ABD dışişleri bakanı ile müzakere eden heyetteki değişimler için yorum yapan Taliban liderlerinden Abdul Selam Hanefi, revizyonların müzakere heyetini daha profesyonel hale getirmek için yapıldığını söyledi.
Heyetteki değişimleri konusunda Taliban Siyasi Ofisi sözcüsü Süheyl Şahin, heyete katılan yeni temsilcilerin Afganistan’ın çeşitli bölgelerinden halkı temsil ettiklerini belirtti. Şahin, ‘’yeni katılımlar ayrıca bize daha geniş bir kesimin söz hakkını taşımamızı sağlayacak’’ dedi.
Taliban heyeti tanıttı
Taliban’ın müzakere heyeti askeri ve siyasi liderlerin yanı sıra meslek uzmanı temsilciler ve görüşmeleri İslami açıdan takip edecek biçimde şekillendirilmiş durumda. Taliban’ın yayınladığı müzakere heyeti üyeleri tanıtımı da bu profili ortaya koyuyor.
Muhammed Süheyl Şahin
Kabil Üniversitesi’nin Gazetecelik bölümünden mezun olan, ileri düzey İngilizceye sahip, eski gazeteci Süheyl Şahin, Sovyetler Birliği’ne karşı verilen savaş döneminde Mevlevi Nasrullah Mansur’un yanında yer aldı. O dönemde birçok gazetenin ve derginin editörlüğünü yaptı. Şahin, Hareket-i İnkılab-i İslami’nin Siyasi Komitesi’nde başkan vekilliğinde bulundu. Taliban iktidarında The Kabul Times’ın editörü olan Şahin, Taliban’ın Pakistan Büyükelçiliği’nde yardımcılığa getirildi. Müzakere heyetinin önemli bir temsilcisi konumunda olan Süheyl Şahin, şu an Taliban Siyasi Ofisi’nin sözcülüğünü yapmakta.
Muhammed Enes Hakkani
Hakkani Ağı’nın kurucusu Celaleddin Hakkani’nin oğlu. Siyaset ve bilgisayar eğitiminde kısa süreli eğitim aldı. Hakkani, gerçekleştirdiği Katar ziyaretinde Hakkani Ağı adına para toplama suçundan gözaltına alındı ve böylece eğitimini yarım bıraktı. Bagram Cezaevi’nde beş yıl tutuklu kaldı. Cezaevindeyken Taliban Müzakere Heyeti’nin bir üyesi olarak göreve getirildi. 2019 yılında Taliban ile ABD arasında gerçekleşen tutuklu takasında serbest kaldı. Hakkani, halen Müzakere Heyeti’nin bir üyesi olup, Taliban Siyasi Ofisi Basın Yayın Başkanlığı’nda görev yapmakta.
Mevlevi Abdül Hakim Hakkani
Taliban’ın kurulmasında kilit bir rol oynayan Abdül Hakim, Molla Muhammed Ömer’in yakın dostuydu. Taliban mahkemelerinde görev aldı. Amerika işgali döneminde mevcut mahkeme sisteminin kurulmasında pay sahibi oldu. Taliban Liderlik Konseyi’nin bir üyesi olan Hakim, müzakere heyetinin başkanıdır.
Şir Muhammed Abbas Stanikzay
Kabil Askeri Akademisi’nden mezun oldu. Hindistan’da yüksek askeri eğitim gördü. Cemiyet-i İslami, İttihad-i İslami ve Hareket-i İnkılab-i İslami gruplarında askeri eğitimler verdi. Daha sonra Taliban’a katılan Stanikzay, dışişleri ve sağlık bakanı yardımcısı olarak görev yaptı. 2015-2019 arası dönemde Taliban Siyasi Ofisi başkanıydı. ABD ile müzakerelerde liderlik yapan Stanikzay, şu an siyasi ofis ve müzakere heyeti yardımcısıdır.
Molla Şirin Ahund
Sovyetlere karşı Kandahar’da komutanlık görevinde bulundu. Taliban kurulduğunda harekete katılan ilk üyelerdendi. Molla Ömer’in ABD saldırısından kaçmasında rol oynadı. Ahund’un bu davranışı Taliban için büyük bir önem taşıdı. Molla Muhammed Ömer öldürüldükten sonra emniyet amiri olarak atandı. Amerika işgali sonrasında Herat valisi olarak göreve getirilmesinin ardından Taliban’a bağlı Kuzey ve Doğu illeri Askeri Komisyonu başkanlığında bulundu. Taliban istihbaratında önemli bir şahıstı. Askeri alanda önce çıkan ve müzakere heyetinde yer alan Ahund, Taliban lideri Hibetullah Ahunzada’nın emriyle Taliban Liderlik Konseyi üyeliğine atandı.
Mevlevi Abdul Selam Hanefi
Taliban iktidarı döneminde eğitim alanında yer edinen Hanefi, eğitim bakanı vekili görevini gerçekleştirdi. Amerika işgalinden kısa bir müddet sonra valilik yaptı. Hanefi şu anda Taliban Siyasi Ofisi Vekili ve Müzakere Heyeti’nin bir üyesidir.
Dr. Muhammed Naim
2004 yılında Peşaver’de Arap Dili ve İslami İlimler Fakültesi’nden mezun olup doktorasını tamamladı. 2010 yılından beri Taliban Siyasi Ofisi’nde görev almaktadır.
Molla AbdulHak Vasık
Taliban’ın kurulmasıyla birlikte Molla Muhammed Ömer ile yakın ilişkiler kurdu. Taliban’a bağlı Enformasyon ve Kültür Bakanlığı’nda görev aldı. Kabil’in Taliban tarafından ele geçirilmesinin ardından Taliban İstihbarat Genel Müdürlüğü’nde ek hizmetler sağladı. ABD tarafından gözaltına alınan Vasık, on iki yıl Guantanamo’da tutuldu. Taliban ve ABD arasındaki esir takası sonucu 2014 yılında serbest bırakıldı. 2019 yılında müzakere heyetine atandı.
Mevlevi Emir Han Muttaki
Taliban’ın Kandahar’ı ele geçirmesinin ardından Şeriatın Sesi Radyosu’nun başkanlığını yaptı. Taliban İslami Hareketi Yüksek Kurulu’nun üyelerinden birisiydi. Kabil ele geçirildiğinde Enformasyon ve Kültür Bakanı olarak göreve getirildi. Molla Muhammed Ömer’in oluşturduğu müzakere heyetinde yer aldı. Muttaki liderliğinde Özbekistan, Türkmenistan ve Suudi Arabistan’da müzakereler gerçekleşti. Taliban medyasında önemli bir rol oynayan Muttaki, ABD ve Afgan hükümeti propagandalarına karşı çalışmalar yürüttü. Muttaki, Afganlar arası görüşmeler için atanan heyet üyelerinden birisidir.
Mevlevi Abdül Kabir
Önde gelen bir aşiret reisidir. Birçok vilayetin vali yardımcılığını yapmıştır. Abdul Kabir şu anda Taliban’ın Liderlik Konseyi’ne bağlı Vaaz ve Rehberlik kurulunun başkanıdır ayrıca müzakere heyetinde görev almaktadır.
Molla Muhammed Fazıl Mazlum Ahund
Taliban’ın hükümette olduğu sırada savunma bakanlığı ve genelkurmay başkanlığı’nda başkanlık görevinde bulundu. ABD’nin Afganistan’ı işgalinin ilk günlerinde tutuklanıp Guantanamo’ya gönderildi. El Kaide, Özbekistan İslam Hareketi ve Çeçen isyancılarla ilişkileri iyi olan Ahund, Taliban için önem arz ediyordu. Ahund, 2018 yılında müzakere heyetine atandı.
Molla Nurullah Nuri
Kabil’in ele geçirilmesiyle Lagman, Baglan ve Belh vilayetlerinde valilik yaptı. Kuzey bölgesinde genel müdür oldu. Nuri, ABD işgali sonucunda kuzeyde yürüttüğü genel müdürlük görevi sırasında tutuklanıp on üç yıl Guantanamo’da tutuldu. 2014’te bir takas karşılığı serbest kalmasının ardından Katar’a yerleşip Taliban’a bağlı müzakere heyetinin bir üyesi haline geldi.
Molla Abdüllatif Mansur
Taliban içinde çeşitli görevlerde bulundu. Bir süre tarım ve hayvancılık bakanı olarak görev yapmasının ardından Taliban içinde askeri alanda öne çıktı. Bazı analistler, Taliban’ın Abdüllatif Mansur’u önde gelen isimlerinden biri olarak elde tuttuğunu iddia ediyor. 2019’da müzakere heyetine atanmadan önce Taliban Liderlik Ofisi başkanlığını yapmaktaydı.
Kari Din Muhammed Hanif
Taliban hükümeti döneminde planlama bakanı ve yükseköğretim bakanı görevlerini yürüttü. Muhammed Hanif’in Taliban içerisinde Peştun olmayan birkaç kişiden biri olduğu söyleniyor. Hanif şu anda müzakere heyeti üyesi olup, Taliban Siyasi Ofisi’nde Orta Asya bölümü başkanlığı yapmaktadır.
Mevlevi Muhammed Kasım
Türkmen olan Muhammed Kasım hareket içinde belli bir nüfuza sahiptir. 2016’dan 2020’ye kadar doğu ve kuzey vilayetlerinde Taliban Askeri Yüksek Mahkemesi Başkanı olarak görev yaptı. Halen müzakere heyetinin üyeliğini yapmaktadır.
Mevlevi Feriduddin Mahmut
Taliban iktidarı döneminde Kabil’de bulunan Bilimler Akademisi’nde İnsani Çalışmalar Müdür Yardımcısı idi. ABD işgali sonrası eğitim komisyonu ve temyiz mahkemesinde üye olarak görevlerde bulundu. Feriduddin Mahmut şu anda müzakere heyetinin üyelerinden biridir.
Metiyül Hak Halis
Cihadi lider Yunus Halis’in oğludur. Muhammed Rabbani ve Taliban döneminde eğitim müdürü yardımcılığı görevinde bulundu. Halis’in ABD işgalinin ardından savaşçılara rehberlik etmede ve halkı motive etmede büyük bir rol aldığı belirtiliyor. Halis şu an siyasi ofis ve müzakere heyetinin üyesidir.
Abdül Menan Ömer
Molla Muhammed Ömer’in kardeşidir. Taliban içinde birçok çeşitli görevde yer aldı. Abdül Menan halen liderlik konseyi ve müzakere heyetinin üyeliğini yapmaktadır.
Molla Hayrullah Hayrhva
Sovyetlere karşı mücahitler safında savaştı. Taliban kurucularından biri olduğu söyleniyor. Taliban yönetimi altında İçişleri Bakanı görevine getirilen Molla Hayrullah, Güneybatı Bölgesi Genel Müdürü ve Herat Valiliği görevlerini gerçekleştirdi. ABD’li avukatlar, aşırılık yanlısı olan Hayrullah’ın Usame Bin Ladin ile sıkı ilişkileri olduğunu iddia etti. Pakistan tarafından 2002 yılında tutuklanan Hayrullah ABD’ye teslim edildi. Guantanamo’ya aktarılan Hayrullah bir Amerikalı mahkûm karşılığında serbest bırakıldı. 2018 yılında müzakere heyetine atandı.
Mevlevi Muhammed Nebi Ömer
Muhammed Nebi siyasi ve askeri kişiliğini Celaleddin Hakkani döneminde kazandı. Sovyetlere karşı yer aldığı çeşitli çatışmalarda beş kez yaralandı. Taliban iktidar olmadan önce Zabul vilayeti Emniyet Müdürü görevine getirildi. Kabil’in ele geçirilmesiyle, Sınır Kuvvetleri Komutanı olarak atandı. ABD müdahalesi sırasında tutuklanıp Guantanamo’ya gönderildi. 2018 yılında siyasi ofis üyeliği kazanan Nebi, BM ve uluslararası kuruluşlarla bağlantılardan sorumlu müzakere heyeti üyesidir.
Mevlevi Şahabeddin Dilaver
Taliban hükümeti döneminde Peşaver ve İslamabad’da başkonsolosluk görevinde bulunan Dilaver, Suudi Arabistan maslahatgüzarı olarak görev aldı. Bir zamanlar Kandahar Eyaleti Başyargıcı olan Dilaver, Bamyan’daki Buda heykellerini yıkmasıyla suçlandı. 2011 yılında Taliban’ın Katar ofisindeki çalışmalarında yer aldı. Şahabeddin Dilaver şu an Taliban Siyasi Ofisi’nde Afgan hükümetiyle irtibattan sorumlu müzakere heyeti üyesi olarak görev yapmakta.
+ There are no comments
Add yours