Acta Fabula

ABD’nin son olarak Çin’in Sincan bölgesinden domates, pamuk ve pamuk ürünleri ihracatını yasaklamasının ardından Trump yönetimi, ofisi bırakmadan önce Çin’i kışkırtacak bir hamlede daha bulundu.  ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Pekin yönetiminin Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde Uygurlar ve diğer etnik gruplara yönelik insan hakları ihlalleri ve soykırım işlediği sonucuna vardıklarını açıkladı.

Geçtiğimiz Aralık ayında konu üzerinde bir inceleme başlatıldığını duyuran Pompeo, bugün sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Pekin’in daha çok Uygurlar üzerinde insan hakları ihlallerinde bulunduğunu ifade etti. Açıklamada, sadece Uygurlar üzerinde değil, bunun yanında Çin’in Sincan bölgesindeki diğer etnik ve Müslüman grupların da soykırımdan muzdarip olduğu belirtildi. ABD Küresel Yargı Ofisi’nin Büyükelçisi Morse Tan’ın yönettiği ekip tarafından gerçekleştirilen incelemelerde, ‘’Çin yönetiminin Uygur halkını yok etmeye yönelik sistematik bir girişime başvurduğu kararına varılmıştır.’’ denildi.

Geçtiğimiz Aralık ayında Foreign Policy’de yer alan bir haberde, Pompeo’nun, Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Uygurlara ve diğer Türk kökenli etnik gruplara yönelik uygulamalarının ‘soykırım’ olup olmadığı değerlendirilmesinin yapılmasını talep ettiği aktarılmıştı. Pompeo, bu konuyu değerlendirecek ekibin başına ABD Küresel Yargı Ofisi’nin Büyükelçisi Morse Tan’ı koymuş, ayrıca ABD Dışişleri Bakanlığı’nın hukuk danışmanı Marik String ile bakanlığa bağlı iç istihbarat ofisi, insan hakları ve bölge sorumlularının da değerlendirme sürecinde yer alacağı ifade edilmişti. ABD’li yetkililer, ‘’eğer karar ‘Çin, Uygurlara soykırım uyguluyor’ şeklinde verilirse, Washington ile Pekin arasındaki gerilim daha da tırmanabilir. Bu da göreve yeni başlayacak Joe Biden’ın imajına zarar verebilir.’’ demişti. Bunun yanı sıra yetkililer, Biden’ın seçim kampanyası kapsamında geçtiğimiz Ağustos ayında Sincan’daki kısıtlamaları tanımlamak için ‘’soykırım’’ kelimesini kullandığını iddia etmişti.

2020 yılının Ekim ayında Cumhuriyet Partisi ve Demokrat Parti milletvekilleri, Çin’in Sincan’daki Uygurlara ve diğer etnik azınlıklara yönelik muamelesini soykırım olarak nitelendirmek için bir ortak karar çıkarmıştı. Bu kararın ardından milletvekilleri, Çin’in Uygurlara yönelik tutumunu soykırım olarak tanımlaması amacıyla hükümete baskı yapmıştı.

Trump yönetiminin şu ana kadar gözaltı kamplarında görev alan Çinli yetkililere ve kamplarda işçileri zorla çalıştırdığı iddia edilen şirketlere karşı yaptırımlar uyguladığı öne sürülüyor. Uluslararası toplum ve insan hakları örgütleri, Çin’in Sincan’da bir milyondan fazla Uygur’u gözaltında tuttuğunu ve pek çok kişiyi inanç ve geleneklerinden vazgeçirmek için ‘zorlu programlara’ dahil ettiğini tartışırken Çinli yetkililer, toplama kamplarının mesleki eğitim amaçlı olduğunu ve aşırılığa karşı koyma hedefini bulundurduğunu savunarak bu tür iddiaları reddediyor.