İsrail casusu Isaac Shoshan hayatını kaybetti

İsrailli istihbarat birimleri içerisinde Arap kılığı rolüyle Arap ülkelerinde üst düzey faaliyetlerde yer alan Suriye doğumlu Yahudi ajan Isaac Shoshan’ın, 28 Aralık’ta hayatını kaybettiği bildirildi.

1924 yılında Suriye’nin Halep kentinde dünyaya gelen Shoshan, Suriye’de Fransız ve Ortodoks Yahudi okullarında eğitimini tamamladıktan sonra 18 yaşında, o dönemde İngiliz mandası altında bulunan Filistin’in yolunu tuttu.

1942’de Filistin’e geldikten sonra birçok kanlı eylemin gerçekleşmesine öncülük eden ve İsrailli yerleşimcilerin korunmasından sorumlu olan Siyonist örgüt Haganah’a katıldı. Haganah’ta verilen eğitim sırasında, ‘Arap Müfrezesi’ adlı gizli bir birime sevk edildi. Arap ülkelerinde doğan ve iyi düzeyde Arapça konuşabilen Yahudilerin görev aldığı bu gizli birim, birçok Arap ülkesinde istihbarat, sabotaj ve suikast gibi birçok faaliyet gerçekleştirmişti.  Filistin’de Yahudi yerleşimcilerine yönelik saldırıları engellemiş ve yerleşimcilere saldıran Araplara karşı casusluk operasyonları yürütmüştü. Bu birimde yer alan İsrailli ajanların çoğu özel olarak askeri eğitimden geçmiş,  patlayıcı kullanma konusunda iyi eğitilmiş, bunların yanında İslam ve Arap geleneklerini bilen kişilerden oluşmaktaydı.

Dönemin tarihçilerinden Yoav Gelber,  birimin Filistin’de Yahudiler ve Araplar arasında bir iç savaş çıkarması beklentisiyle kurulduğunu dile getirmişti.

1948 yılında İngiliz güçlerinin Filistin’den çekilmesi ve İsrail devletinin kurulmasından sonra Haganah, istihbarat toplama ve tehditleri yok etme gibi amaçları gerçekleştirme doğrultusunda müfrezeyi Arap ülkelerine göndermişti.

Arap Müfrezesinin eğitimlerinden geçen Shoshan ve beraberindekiler, 1947-1948 Filistin İç Savaşı sırasında Hayfa’daki Müslüman Kardeşler’in lideri olan Muhammed Nimr al-Hatib’e suikast düzenlemek için 1948’de Şam’a gönderilmişti. Şam’da Haganah’a bağlı Arap Müfrezesi tarafından hedef alınan Hatib, saldırıda ağır yaralanmış ve operasyon başarısızlıkla sonuçlanmıştı. Shoshan’ın bu operasyondaki asıl görevi, bölge yerlisi gibi gözüküp, olay mahallinden geçerken vurulan Hatib’in ölüp ölmediğinden emin olmak ve eğer Hatib ölmediyse son kurşunu sıkmaktı. Ancak Hatib’in yanındaki İngiliz askerleri, bölgede geniş önlemler almış ve Shoshan’ın o noktaya ilerlemesine engel olmuşlardı. Ağır yaralanan Hatib, daha sonra Filistin’deki çatışmalarda aktif rol oynamayı bırakmıştı.

Shoshan bu olaylara müteakiben Arap kimliğiyle birlikte birkaç Arap ülkesinde istihbarat operasyonları yürütmekle görevlendirildi. Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta taksi durağı satın alan ve taksicilik adı altında istihbarat faaliyetleri yürüten Shoshan ve beraberindekilerin buradaki çalışmaları arasında, dönemin Lübnan Başbakanı Riad el Suhl’a suikast operasyonu gerçekleştirmek de vardı. Shoshan ve takımı, başbakanın her hareketini incelemiş ve planlarını tamamlamışlardı. Ancak bu operasyon son dakikada geçilen bir bilgi ile İsrail yetkilileri tarafından iptal edilmişti.

Lübnan’daki başka bir operasyonda, II. Dünya Savaşı’nda Adolf Hitler tarafından da kullandığı iddia edilen bir yata bomba yerleştirilmişti. Zengin bir Lübnanlı tacire ait olan bu yatın, Yahudileri öldürmek için silahlı bir gemiye dönüştürüleceği öne sürülmüştü. Operasyon sonucunda yat kullanılamaz hale getirilmişti.

1954’te Arap ülkelerinde üst düzey yetkilileri hedef almayı amaçlayan fakat başarısızlıkla sonuçlanan Lavon Olayının gerçekleşmesinin ardından bazı İsrailli istihbarat ajanları ifşa edilmiş ve öldürülmüştü.  Bu olayların ardından İsrail istihbarat teşkilatları, Arap ekiplerinin görevlerine son vermişti. Shoshan, İsrail’e geri çağrılmış, ara sıra yurtdışına Arap kılığıyla göreve gönderilmişti.

1982’de emekli olan Shoshan, 1990’lı yıllara kadar Mossad ve bazı İsrailli istihbarat teşkilatlarında görev aldı.