Suriye’de YPG ve yabancı terörist savaşçılar

En yakıcı sorunlara neden olan Suriye krizinde de terör kavramı üzerinden kimliklendirmelerde çeşitli uzlaşmalar olsa da Suriye krizine müdahil olan Türkiye, ABD, Rusya ve AB arasında Suriyeli muhalifler dışındaki rejim karşıtı silahlı gruplar (Suriye el Kaidesi Huras ed-Din, Heyet Tahrir Şam, Ensar ed-Din, Ensar el İslam, Türkistan İslam Partisi), Özgür Suriye Ordusu ve YPG (PKK’nın Suriye kolu) konusunda görüş ayrılıkları devam ediyor.

Terör kavramındaki belirsizlik nedeniyle küresel olarak gözlemlenen çatışma alanlarında devletlerin yürüttüğü savaşlardaki vekil güçler, devlet dışı silahlı örgütler, konusunda pek çok tartışma yürütülüyor.[af] Konu ile ilgili verilendirilmiş istatistik çalışmaları ve bu konudaki tartışmalara ışık tutan notlar için bkz: Dangerous Companios – Cooperation between states and non-state armed groups – http://armedgroups.net/data.html ayrıca bkz: Development cooperation and non-state armed groups – Alman Gelişim Enstitüsü Yayını – https://www.die-gdi.de/uploads/media/Studies_29.pdf ; Engaging non-state armed groups or listing terrorists? – Implications for the arms control community – https://www.peacepalacelibrary.nl/ebooks/files/UNIDIR_pdf-art2708.pdf [/af]

Bu tartışmalar askeri ve diplomatik alanda çeşitli aksiyonlara neden olurken terörizm konusunda BM’nin son on yılda pek çok ayrı süreç ve açıklama[af] BM’nin yabancı terörist savaşçılar konusundaki önemli açıklaması 2014 yılında yaptığı açıklamalardır. Bkz: 2170 nolu açıklama için https://www.undocs.org/S/RES/2170%20(2014). Ayrıca BM’nin yabancı terörist savaşçı tanımı için bkz: Implementation of Security Council resolution 2178 (2014) by States affected by foreign terrorist fighters – https://www.un.org/sc/ctc/wp- content/uploads/2016/09/FTF-Report-1-3_English.pdf [/af] ile ele aldığı ‘yabancı terörist savaşçı’ konusunda da bir çatışma yaşanıyor.

BM tanımlamasında açık bir ifade ile “Terörist eylemlerin sürdürülmesi, planlanması veya hazırlanması ya da eylemlere silahlı çatışma yolu ile katılımı da dahil olmak üzere terörist eğitimin sağlanması ya da alınması amacıyla ikamet ya da uyruğu dışındaki bir devlete seyahat eden kişilere” yabancı terörist savaşçı (YTS) diyor.[af] Güvenlik Konseyi’nin 2170 ve 2178 sayılı kararı (2014) [/af] Ne var ki siyasi nedenlerle üzerinde henüz uzlaşma sağlanamamış genel geçer bir terörizm kavramından söz edilemediği için YTS konusunda da ülkeler ciddi sorunlar yaşamaya devam ediyor. Son yirmi yılda yükselen ve çeşitli eylemlerle ABD ve AB’nin hedefine oturan ‘Küresel Cihat’ yanlısı marjinal örgütlerin ABD, Asya, çeşitli Orta Doğu ve AB ülkelerinden sağladıkları insan kaynağı ve mali kaynaklar üzerinden şekillendirilen YTS sorunu, terörizm konusundaki tartışmaların benzerini yaşamaktadır.

Çatışma alanlarındaki devlet dışı unsurların bir kısmının terörist ve YTS ilan edilmesine karşılık diğer bazı devlet dışı unsurlar meşru sayılmış, ideolojik ekonomik ve askeri çıkarlar için eylemleri ve bu eylemlerin mevcut ve olası sonuçları görmezden gelinmiştir. Bu süreç Suriye krizinde kendisini açıkça ortaya koymuştur.

Suriye iç savaşında IŞİD’in eylemleri ile uluslararası bir soruna dönüştüğü eşikte YTS kavramının yansımaları da Türkiye ile müttefikleri arasında ciddi sorunlara neden oldu. IŞİD ile mücadele kapsamında PKK’nın Suriye uzantısı olan YPG’nin ABD ve öncülüğündeki koalisyon tarafından eğitilip donatılma süreci, örgütün dünyanın çeşitli yerlerinden çok sayıda yabancı savaşçıya ve kaynağa erişimini kolaylaştırdı. ABD ve koalisyon üyesi AB ülkeleri ise bu duruma BM kararlarına muhalefet ettiği halde sessiz kaldı.

IŞİD ile mücadele kapsamında büyük çoğunluğu PKK’nın Türkiye’de işbirliği yaptığı yasadışı Sosyalist örgütler olmak üzere dünyanın birçok bölgesinden örgüt, hareket ve kişiler YPG saflarında savaşmak için Suriye’ye gitti. Anti-emperyalizm, anti-faşizm, anarşizm gibi akımların etkileri ve sloganları altında YPG çatısı altında IŞİD’e karşı savaşan bu örgüt, hareket ve kişiler dünyada emperyalizmin simgesi halindeki ABD’nin silah ve mali yardımını YPG üzerinden almaya devam ediyorlar. Yine bu yapılanmalar ABD’nin eğit-donat programı kapsamında eğitilen YPG unsurları tarafından eğitiliyor.

İdeolojik olarak ekseriyeti sosyalist olan bu yapılanma yahut kişilerin Suriye’deki varlıklarının ideolojik çerçevesi de dağınık bir mecrada şekilleniyor. Yayınladıkları açıklamalarda ise her defasında Suriye’deki varlıklarının da ‘Emperyalizm’ ve ‘Kapitalizm’e karşı olduğunu vurgulamakta oldukça ısrar ediyorlar.